От редакции: Случается, в редакцию морока приходят не только письма с матюками и угрозами судебной и физической расправы. Бывают и другие письма... Следующий текст неизвестного нам автора, подписавшегося как "Трамвай-варъят" пролежал в редакционном загашнике около двух месяцев. Пришел, однако, и его черед быть опубликованным. Если у наших уважаемых читателей хватит сил не только одолеть "мову", но и высказать в комментариях свое аргументированное мнение по поводу прочитанного, мы будем это только приветствовать...
– Тата, тата! Чорт лезе ў хату!
– Хай лезе, абы не маскаль.
Гэты тэкст, ведама, не становіць з сябе прэтэнзіі на нейкае адкрыццё, арыгінальнае вынаходніцтва; гэта ўсяго толькі сціплыя прынагодныя нататкі, пакліканыя адно толькі акцэнтаваць пэўныя моманты, якія, з гледзішча аўтара, уяўляюць асаблівую цікавасць у кантэксце агульных культурных працэсаў у Беларусі апошняга часу – бадай, можна браць ад 1991 г., але сутнасца гэтыя працэсы маюць свае карані яшчэ ў пару царскай Расеі. Тады, калі беларуская культурная традыцыя толькі ўзнікла, яенай атрыбутыўнай характарыстыкай зрабілася перманентнае арыентаванне на расейскую культуру, пазычэнне адтуль багата якіх элементаў традыцыі ды намаганні адаптаваць гэтыя элементы ўласна на беларускай глебе; да чэсці дзеячоў нашаніўскай генерацыі, яны яшчэ ўмелі звяртацца ў іншы бок – у бок Польшчы. З канца 1980-х гг. гэтыя культурныя працэсы дзіўным чынам мусяць суседнічаць з палітычнымі трансфармацыямі, што стварае нейкі зусім нездаровы і ў нечым камічны кантэкст, калі фармальна незалежная дзяржава і грамадства не маюць собскай культуры, здольнай адэкватным чынам выконвасць ускладзеныя на яе сацыяльныя функцыі.
Сёлетні альбом вядомага гурта “Ляпис Трубецкой” становіць сабой добры прыклад таго, наколькі замацавалася гэтая арыентацыя на расейскую культурную традыцыю ў Беларусі за час, прамінулы ад 1930-х гг., калі старая, ўсё тая ж “нашаніўская” генерацыя была фізічна ці маральна панішчаная разам з яшчэ не даконча пасталелай “маладой”, якое можна было назваць пакаленнем 1924 году (год пачатку беларусізацыі). Увогуле, гэта ўласціва не адно Ляпісам; гэта хвароба (на мой погляда, менавіта хвароба; можа, тым ці іншым адэптам глабалізацыйных тэндэнцыяў такая сітуацыі здаецца цалкам нармалёвай), уласцівая ўвогуле беларускай культуры. Як масавай, так шмат у якіх выпадках і элітарнай.
Выняткі здараюцца. Напэўна. Але мэтай гэтых нататак ёсць акцэнтаванне акурат негатыўных з’яў, а не пазітыўных. Таму пра выняткі казаць не буду. Урэшце, хто ведае, мо выняткі яны толькі на першы пагляд, і пасля належным, больш грунтоўных штудыяў, выявіцца іхная сапраўдная, расейскайцэнтрычная сутнасць?
Пра Ляпісаў час-почас кажуць як пра галоўны здабытак беларускай культуры пасавецкага часу, нешта роўнае па значнасці “Песнярам”. Калі мераць па папулярнасці, то спрачацца не выпадае: гурт сапраўды папулярны, я і сам яго слухаю ахвотна.
Сумнеў выклікае атрыбутацыя гурта як беларускага. З якой халеры? Я не кажу нават пра мову тэкстаў: на вялікі жаль (як па-дзеля мяне), беларуская мова няўхільна канае, і здаецца, мы апошняе пакаленне, якое ўмее гаварыць на матчынай ці прынамсі паразумецца з яе носьбітам. Не, я не пра мову. Яе і без таго аплявалі рознага кшталту “аналітыкі” ад музыкі і не толькі, каб ізноў чапаць яе пасінелы труп.
Вядзецца акурат пра культурныя коды, пра тыя спецыфічныя моманты, што дазваляюць у тым ці іншым тэксце ўгледзець прылучанасць аўтара да пэўных культурных традыцыяў. Вось жа: што з гэткага гледзішча становіць апошні альбом Ляпісаў?
Ляпісы – расейцы. Плоть от плоти. І ніяк іначай. Гэта тыповы прадукт крэольскага грамадства, арыентавага не на нацыянальную, а на замежную культуру, на культуру колішняй каланіяльнай метраполіі. Нездарма на сайце Ляпісаў удзельнікі гурта выяўленыя ў выглядзе расейскіх пісьменнікаў ХІХ ст. (?) З дадзенага ракурсу невыпадковым здаецца і рэмінісцэнцыя на лукашэнкаўскае “маеш яйцы”: дарма што перакладзенае на беларускую мову, бо ж Лукашэнка і сам – тыповы крэол. І ў гэтым сэнсе – якая іронія лёсу! – надзвычай блізкі Ляпісам.
Вось, прыкладам, трэк “Броненосец / Ты ни при чем”. Здаецца, найбольш яўны. Тут вам і той самы браняносец, і Булгакаў, і казак з “каляской” (дадзеную алюзію я наагул не расчытаў – з майго боку каята і смутак, з боку Ляпісаў, маю думаць, задаволенасць). Той жа трэк “Путинарода”, каторы ўвогуле не саромеецца сваёй інтэграванасці акурат у расейскі дыскурс.
Далучанасць да беларускіх рэаліяў мае, напэўна, выяўляцца перадусім у мове. Аднак гэта не абумоўлівае ні ў якім разе характар альбому ў прыватнасці і гурта ў цэлым. Мова – у гэтым выпадку ненавязліва пераўтвараецца ў гэткі варыянт экзотыкі, да якой заўжды былі ласыя ў сталіцах Імперыяў. Экзотыкі нацыянальных ускарінаў, кшталту індускіх ёгаў. Нічога добрага ў гэтым няма. Зрэшты, і кепскага таксама.
Куды скрушнейшая – адсутнасць у альбоме беларускай культуры як такой, як самадастатковай з’явы. Там няма Беларусі, паколькі цяпер Беларусь жыве выключна ў асадах культурнай прасторы, звонку ўніверсітэтаў і культурніцкіх таварыстаў яна даўно ў паўмярцвяцкім стане.
А што Ляпісы? Бедны Купала! Выпадкам патрапіў туды, у расейскую культуру, і нават нібыта там запатрабаваны. Гэта як назва нямецкай Прусіі. Бедныя прусы. Што тут скажаш? Што заўгодна; паночкі ласкавыя, адно ж толькі вы не кажэце – Ляпіс Трубяцкі, беларускі гурт.
Тое самае, дарэчы, тычыцца і магілёўскага року як з’явы культуры. Гэта з’ява менавіта расейскай культуры – у сваёй масе, вядома, “Глюкаў” няможна ні ў якім разе назваць расейскім гуртом (годны прыклад рэцэпцыі беларускай культурнай спадчыны, калі ўжо ідзецца пра гэта, – “Я за цябе не памру”:
ты сама сабе развяла кастры
каб паліць каласы пад сярпом тваім
Глюкі ўвогуле надзвычай годны гурт у плане культурнай рэпрэзентацыі, там нават русізмы ў тэкстах выдатна накладаюцца на асаблівасці магілёўскай гаворкі беларускай мовы). А тое ж Сердце дурака, прыкладам? Выдатная маніфестацыя ідэнтачнасці – у трэку “Московская”, аднак рэшта пакідае з гэтага гледзішча сумнае ўражанне. Падчыркну: сам гурт мне падабаецца, але гэта не замінае трактаваць яго як з’явішча суседняй культурнай традыцыі. Працягваць не надта хочацца, спіс занадта даўгі, пачынаючы з “Пегого пса” Обаяние невовлеченности (назоў нат проста не перакладзеш на беларускую!).
Але калі магілёўскія гурты далучаюцца да расейкай культуры, гэта цалкам можна зразумець, пабачыўшы ў тым праявы моцы геаграфічнай дэтэрмінацыі. А менскі гурт, якімі былі некалі Ляпісы? Гэта ўжо дыягназ. Не Ляпісам. Беларускай культуры ўвогуле.
Наастачу працытую хіба што Алеся Анціпенку – чалавека, дарэчы, паходзячага са Слаўгарада, то бок Магілёўшчыны, тэрыторыі, якую ён сам жа пазначаў як вобласць “маргінальнай расейска-беларускай свядомасці”. Ён некалі пісаў пра “рэпрэсыўных інтэлектуалаў”:
[суб’ект] які не ідэнтыфікуе сябе ані з гісторыяй, ані з мовай, ані з культурай і традыцыяй той тэрыторыі, якую ён спрабуе апісаць. Рэальна ён існуе ў іншай культуры і жыве паводле іншага культурнага календара і канону. У лёкусе Беларусі ён прысутны ці здольны прысутнічаць адно ўмоўна і фізычна.
Трапней не скажаш, каб нават і хацеў.
Почтовый адрес редакции сайта www.morok.ru: [email protected]
Вобласць “маргінальнай расейска-беларускай свядомасці” (Трамвай вар'ят, Инфо-центр ЦЖР, июль 2012)
Войдите на сайт, чтобы оставить ваш комментарий:
 |
Гыы! Ну что ж, давайте покомментируем. Трохи сумбурно. Итак.
1. А почему это Магилёуск - Вобласць “маргінальнай расейска-беларускай свядомасці”(с) ? Я думаю, он куда в меньшей степени расейскі, чем какие-нибудь БоброБрест или Витебск. Нет, доля определённая присутствует. Но не одними же рипнутыми Глюками мова жыве.
2. Менск куда более русофильский, чем Магилёуск. Потому как говорить, писать, петь, орать "Ты меня уважаешь" на русском наречии там куда более престижно и выгодно, чем в Магилёуске. И ближе к Московии. Не в плане географическом, а в плане социокультурном, различных экономических, торговых, половых, эт сетера...связей. Да. 1000 беларускамоуных на канцах в Минске против 250 в Магилёуске - величины разные. Магилёуская, учитывая обстоятельства, в разы более.
3. Які гурт можна назваць беларускім? Вяртаемся. Глюкаў можна? А Дэвіэйшэн? Акутэ? Нейра Дзюбель? А...крый Божа...Лайтсаунд? А Ляпісаў чаму нельга? Толькі таму, что ў іх Маякоўскі на вокладцы? Не разумею.
Ляпис - эдакий СНГшный интернационал. Белорусы? да. Русские? Несомненно. Украинцы? Почему нет? Казахи, летувасы, латыши... Да даже узбеки.
-Классная трава!
-Ещё бы, узбекская!(с)
Пытаюсь проникнуться логикой автора, и тут мне некстати - чтоб его - вспоминаются Глюковские "Хмарачосы". Эээээ... Где вы в Могилеве хмарачос-та бачыли? И вообще, в Беларуси... То, что имеется - тянет на наименование "высотка", но никак не на "хмарачос". Так что теперь, выходит, не могилевские Глюки? Или вообще - не беларуския?... А какие? Московские, Нью-Йоркские, Шанхайские?...
Дело в том, что вопрос идентичности - очень и очень сложный. Особенно в нашем информационном обсчестве, которое всех нас превращает в почти-космополитов, и в котором использование средств других культур не представляет особой сложности. Если я, к примеру, серьезно интересуюсь сербской культурой и литературой, а потом в моих стихах и песнях начнут проскакивать коды-штампы-особенности, свойственные оной, то это никак не говорит о моей культурной принадлежности, а только о сфере моих интересов и пристрастий.
Что касается Ляписов, то никакие они не расейцы
Сами они позиционируют себя, как космополитов - в этом плане, скажем, песню "Зорачки" с альбома "Манифест" можно назвать гимном их идентичности. И вообще, еси можно так выразица, творческий принцип Михалка - намеренная загрузка песен самыми разными культурными кодами со всех уголков Земли. Немало у него и белорусских "эпизодов" - на том же "Рабкоре", к примеру, видим:
Папараць-кветку ўначы шукаў...
Раззлаваў хам шклоўскага пана,
Нарадзіўся беларусам – стаў цыганам.
Каціся па свеце на "Бусліку" ровары,
Вясёлая батлейка, кажы містэрыю.
Дзе мой Паўлiк? Дзе мая Вольга?
Гуляй, музыка, вандроўную польку!
"Расейцы" даже намеренно не могли бы использовать эти "коды", так как в принципе не имеют о них понятия!) И они их не понимают, и дело, естественно, не в мове...
В то же время возьмем любой фолк, этно и прочие-разные подобные коллективы и коллективчики - их немало и в Могилеве, и у Менску, и дзе заўгодна. Я говорю о тех группах, которые намеренно идентифицируются. Даже не являясь исчадиями каких-нибудь культурницких таварыствау, они в первую очередь стремятся использовать местное культурное наследие, а вовсе не ориентируются на расейскую культурную традыцыю. И это, наверное, о чем-то говорит...
Михалок родился в Германии, жил на Алтае, теперь он - музыкальный гастербайтер в Москве. Я бы его за интернационализм простил. Правда, странно прощать человека, который прощения не просит и не попросит. Хотя белорусскоязычный Михалок нравится больше, тогда он совсем родной и свой. Ми-ми-ми! И белорусских кодов у него в песнях на мове предостаточно: дзіўны алмаз, еўрапейскія мэты; чорная панна Нясвіжа выходзіць за дзікага Стаха; глядзі па БТ святую нараду; толькі ў суперлато гуляй. Тот же Тимофей не скрывает, что он русский. Так зачем ему по песням раскидывать белорусские "коды"?
отличное письмо интересного человека.
пробежимся?
- на вялікі жаль (як па-дзеля мяне), беларуская мова няўхільна канае, і здаецца, мы апошняе пакаленне, якое ўмее гаварыць на матчынай ці прынамсі паразумецца з яе носьбітам.
- НЕ согласен с автором (поскольку живу достаточно давно:) до распада сов. союза на белорусском языке говорило НАМНОГО меньше людей, чем сейчас. нет смысла останавливаться на причинах: тем, кому надо, они вполне известны. но в том же позднем совке большая часть интеллигенции - как и во время "оккупации" беларуси россией или польшей - говорила НЕ по-белорусски. многие (так же, как и тогда?) считали белорусский язык - "колхозным".
и вообще, только за последний век мова умирает в третий раз. умрет? ну, если Знамо Кому так надо, умрет. все идет своим чередом. хотя же вот говорят, поют и пишут. так что вряд ли... тольки, кали карыстаесься беларускай мовай, няблага б "прикрутить филитек": без пафоса, просто по состоянию души. а не потому что "я - в белом, а вы - в говне":) это, кстати, не автору письма.
- З канца 1980-х гг. гэтыя культурныя працэсы дзіўным чынам мусяць суседнічаць з палітычнымі трансфармацыямі, што стварае нейкі зусім нездаровы і ў нечым камічны кантэкст, калі фармальна незалежная дзяржава і грамадства не маюць собскай культуры, здольнай адэкватным чынам выконвасць ускладзеныя на яе сацыяльныя функцыі.
- ну, во-первых, культура, она таки есть. она может не нравиться мне и автору письма, но никуда от этого не денешься. культура это ведь НЕ ТО, что мы под ней понимаем, а ммм статус кво:)
"Собская культура"? вопрос 1: а ПОЧЕМУ она ОБЯЗАТЕЛЬНО должна быть?! ладно, автор не считает, что ВСЁ происходящее Воля Господня. пусть его. но глобализация - это ведь не нечто, придуманное суками-америкосами. это лишь ОТЧАСТИ экономика (а с ней и политика и культур-мультур)... глобализация началась ДАЛЕКО не вчера.
например, боролись за власть и территории несколько Империй - Российская, Польская (Польско-Литовская?), Австро-венгерская, Германская, Британская, Французская... одни победили в борьбе, другие уступили. только некоторые не могут забыть про то, что уступили - история (или Кто?) так распорядилась. а другие - вполне. или, как британцы, не забывают, но ведут себя не как барин-хозяйчик, а как старый мудрый патрон:)
это же было и раньше:) римская империя - разве не глобализация? косой пробежавшие туда-суда арабы - не она? империя македонского? да, фиг с ними!
но "россиецентризм" - куда от него деваться Беларуси?!?! это же чистейшей воды законы физики! типа земли, луны, солнца:) что с ним делать, с россиецентризмом, особенно учитывая тот факт, что "чистых белорусов", о которых постоянно то тут, то там идет речь, - днем с огнем не сыскать (во мне самом - минимум 4 крови, хотя основная, процентов 75 - белорусская), подавляющее большинство - "креолы" да "метисы". и меньше их не станет, хоть тресни! СОВРЕМЕННЫЙ МИР ТАКОЙ, МИР КРЕОЛОВ, КРЕОЛИЗАЦИИ! причем креолизации быстрой и беспощадной. чему, кстати, служат верой и правдой... либерально-демократические ценности. ВСЕ! препятствовать креолизации, глобализации во всех ее проявлениях может только и исключительно... ЖЕЛЕЗНЫЙ ЗАНАВЕС. тотальный. отключить интернет, телевизор, фм-радио, прибрать газеты, попытаться устроить СУПЕР-Северную-Корею. получится? а оно надо?
КРОМЕ ТОГО, попробуйте определиться: что такое "белорусская культура"? и можно ли из нее каким-либо образом ИЗВЛЕЧЬ шекспира, достоевского, гоголя, гете,... баха-бетховена-моцарта-чайковского... ааааааааа, дальше - сплошные многоточия.
отдельной строкой - ГЛОБАЛЬНЫЙ ВОПРОС - был ли народ белорусский, сидевший как мышь под веником (шютка) - носителем культуры? И КАКОЙ? или носителем была некая элита? КАКАЯ? шляхта? нобили? хто?
отдельной строкой - КАК определить "белорусскую культуру" условно говоря "географически". если восток (могилев?) - типа русификаваны ды маскализаваны; запад - паланизаваны ды "апанаваны":); юг - "хахлануты"... плюс литва-жмудь... ээээ кто остался? менск? "граки"? НО! менск уже УЖАСНО давно - глобализация! - носитель не столько "белорусской культуры", сколько белорусского села различных регионов БССР. э?
отдельной строкой - беларуская мова! которая так же похожа на старобеларускую (статута 1588, например:), как и русская, и украинская... может даже русская похожа больше, нет?
ведь с беларускай мовай (филёляг я:) давно происходит парочка-тройка разнонаправленных процессов: обрусение неизбежное, ополячивание (а через польский - онемечивание и даже обанглоязычивание), сознательное... обелорушивание! да, превращение белорусского языка в БОЛЕЕ белорусский, чем он был и есть на самом деле. кшталту: землетрясение - землятрус, айсберг - ледавик:)
ну, рука колоть устала.........
продолжение следует. и никогда этому не закончиться.
як гэта странна, а я думаў, мяне паслалі на хуй (там, здаецца, была такая опцыя ў парадыгме зносінаў рэдакцыі і безназоўных аўтараў)
ту Ігар Севяранін
да, складана.
1. па шчырасці, я сам не ведаю, чаму Магілёў менавіта гэтая вобласць. здаецца, я акурат і хацеў неназойліва паказаць, што ўсе мы там ужо ё. а вот Алесь Анціпенка, каторы слынны (?) беларускі філосаф, мяркуе, што толькі ў Магілёве. гэта цікавая, дарэчы, тэма. кажуць, у Горадні, прыкладам, палякі. а ў Берасці сапраўды - хахлы
2. а вот я б не згадзіўся. але спрэчка была б беспрадметнай (калі б была, ведама ж).
3. гэта прынцыпова момант. які гурт можна назваць беларускім? (с) тут пытанне таго, наколькі адчуваеш сваё. наколькі мы яшчэ можам адчуваць сваё? не думаю, што, прыкладам, у ВКЛ Радзівіл не даў бы рады адрозніць якую-небудзь Кастраму ад таго ж Магілёва. а мы цяпер? і так ва ўсім. няма нас, ёсць яны. расейцы, вядома. мы ўсе імі парабіліся. і ўзбекі зусім тут ні пры чым. можа быць, сапраўды праблемы няма, і ўсё - дадзенасць (тая самая глабалізацыя)? "А Ляпісаў чаму нельга? Толькі таму, что ў іх Маякоўскі на вокладцы?" не толькі таму. таму, што яны, як сказаў бы Ігар Бабкоў, "знаходзяць сябе" не сярод нашых руінаў, а сярод маскоўскіх прысадаў. вось і ўсё. паэтычна, хех - глядзяць на свет з Крамлёўскай вежы, а не з Белай.
"Ляпис - эдакий СНГшный интернационал. Белорусы? да. Русские? Несомненно. Украинцы? Почему нет?" - самы час для матэматыкі: 89,76% - рас., 8,71% - беларусы, ну і іншае. так?
акурат во цяпер узнікла дыскусія на гэты конт (мо, чулі паночкі). Там, праўда, усё мовацэнтрычнае. Але падобнае. Ці Алесь Адамовіч - беларускі пісьменнік? etc. нейк так. і высвятляюць.
ту ІН
не блытайце, зрабіце ласку, метафару (да таго ж, адзінкавую), з культурнай свядомасцю, з ідэнтычнасцю, з дыскурсамі, бо ўсё тое - крыху іншы ўзровень і, важна, - не выпадковасць якая, а - тэндэнцыя.
"Дело в том, что вопрос идентичности - очень и очень сложный" - згода.
"Если я, к примеру, серьезно интересуюсь сербской культурой и литературой, а потом в моих стихах и песнях начнут проскакивать коды-штампы-особенности, свойственные оной, то это никак не говорит о моей культурной принадлежности, а только о сфере моих интересов и пристрастий." - Хм. думаецца, гэта калі і адбудзецца, то будзе станавіць вельмі дзіўны і своеасаблівы выпадак
такое сабе няхітрае выключэнне з правіла. думаю, у выпадку Ляпісаў тое ж адбылося з беларускай культурай.
* * * ту ю_а
отличное письмо интересного человека. - гэта, пэўна, нейкі асаблівы гатунак вельмі вытанчанай іроніі ці сарказму
з чым прынцыпова не пагадзіўся б - так, дзеля прыліку - дык гэта з следуючшым:
"но "россиецентризм" - куда от него деваться Беларуси?!?! это же чистейшей воды законы физики! типа земли, луны, солнца:) что с ним делать, с россиецентризмом, особенно учитывая тот факт, что "чистых белорусов", о которых постоянно то тут, то там идет речь, - днем с огнем не сыскать (во мне самом - минимум 4 крови, хотя основная, процентов 75 - белорусская), подавляющее большинство - "креолы" да "метисы". и меньше их не станет, хоть тресни! СОВРЕМЕННЫЙ МИР ТАКОЙ, МИР КРЕОЛОВ, КРЕОЛИЗАЦИИ! причем креолизации быстрой и беспощадной. чему, кстати, служат верой и правдой... либерально-демократические ценности. ВСЕ! препятствовать креолизации, глобализации во всех ее проявлениях может только и исключительно... ЖЕЛЕЗНЫЙ ЗАНАВЕС. тотальный. отключить интернет, телевизор, фм-радио, прибрать газеты, попытаться устроить СУПЕР-Северную-Корею. получится? а оно надо?"
але гэта, мяркую - тэма асобнай і вельмі вялікай гаворкі. акурат такой, як: продолжение следует. и никогда этому не закончиться.
p. s. не бывае правільных адказаў, бываюць правільныя пытанні (с) "Так казаў Акудовіч" не знаю дажа.
Метафора - это часть культурного сознания, вернее, его отродье
Ее единичность указывает лишь на то, что мне было лень искать подобные примеры у Глюков, но я не думаю, что их больше нет. Ну... возьмите для примера обложку второго альбома Глюков)) Это дискурс, собственно, куда? 
О белорусском или белорусско-российском сознании можно было говорить до начала прошлого века... Дальше сознание простого человека превращается в подобие американского "парового котла". Понятно, что область проживания неслабо на него влияет, но каким образом? Ну, например, таким, что вопреки расейскацентричности, в местных школах детям с младых ногтей втирают, что они - белорусы. Они изучают белорусскую историю, литературу, язык, культуру, и это откладывает свой отпечаток, несвойственный даже жителям памежных областей России. Но основная масса современной молодежи выросла на диснеевских и японских мультиках, на музыке со всех уголков Земли, какая уж там российскость в сознании?
Так что подобные метафоры - это не исключение, а лишь проявление глобальности сознания, которое на сегодняшний день свойственно всем нам.
я кажу пра тое, што прысутнічае нязменна, мовіць бы, іманентна. калі б Глюкі, напрыклад, у 9 з 10 песняў апявалі хмарачосы, макдональдс і гамбургер, цалкам сур'ёзна можна было б разважаць пра тое, што хлопцаў не абыйшла сучаснасць. я такога не заўважыў; зрэшты, калі б сабе і так - што з гэтага? яны застануцца беларускімі, па-мойму. тут трэба проста ўлавіць розніцу. усё такі спадчыну імперыі і саўка не варта блытаць з агульнымі тэндэнцыямі. я вёў гаворку пра крэольскую (маргінальную / мяшаную) свядомасць. калі ты ўжо не беларус, але шчэ і не расеец. нейк так.
без ніякіх адмоўных канатацыяў (прынамсі, збіраўся так). ці можна казаць, што кантэкст Міхалка - гэта беларускі кантэкст? па-мойму, не.
а пан мне - пра хмарачосаў, Глюкаў і глабалізацыю. разумееце? розныя прычыны, розныя з'явы. абсалютна.
проявление глобальности сознания, которое на сегодняшний день свойственно всем нам. - вось і выснова вашая канцавая: я згодны, але пры чым тут Ляпісы і паноўнасць рас. культуры ў Беларусі, як масавай, так і высокай? не ведаю
Ну так и Ляписы не в 9 из 10 песен про Путина и броненосцы поют)) Дык в чем разница-то? Чем контекст Михалка менее белорусский, чем контекст Ромы Глюка, к примеру? Почему Рома "один раз - не пиндос", а Михалок сразу "імпэрска-саўковы маргінал"?
А где вы в Беларуси "паноўнасць рас. культуры" увидели, простите? Если смотреть с такой рафинированной точки зрения, то рас. культуры и в России-то не сыскать. Помните "Ширли-Мырли"?
— Ваша музыка испохабила всю русскую культуру, какую мелодию не возьми — отовсюду цыганочка прет!
— Не цыганочка, а ваши семь-сорок — еврейская культура, которую вы давно выдаете за великую русскую и великую цыганскую!
Что там в трендах рас. культуры? Шансон и рэпчик. Даже маленькие белые дети знают, что рэпчик - здабытак афроамериканской культуры, а шансон, как подсказывает слоўнік, слово французское. Даже в русской попсе нынче, куда ни ткнись - "восточные сказки, зачем ты мне строишь глазки". Где ж оно, засилье-то?
давайце так, ІН
1. вы напраўду мяркуеце, што кантэкст Ляпісаў - беларускі кантэкст? глабалізацыю вынесем за дужкі. гаворка - пра тое, што для Ляпісаў родны дыскурс і ў якім дыскурсе яны працуюць цяпер.
2. у Беларусі цяпер не пануе расейская культура?
проста цікава, знаеце.
Прежде чем ответить по пунктам, хотелось бы удостовериться: вы живете в Беларуси?
Насколько для вас рознятся понятия "белорусская культура" и "культура беларусов"?
Смотрите: вот есть государство, Республика Беларусь. Есть некая территория, на которой во времени и пространстве осуществлялась и продолжает осуществляться определенная деятельность, которую принято относить к культурной. Продукт этой деятельности есть культурныя здабыткі Беларуси, начиная с традиций и обрядов древности, заканчивая наскальной живописью на современных заборах и гаражах.
Можно, конечно, до усрачки спорить, кто более "белорусский", а кто менее, сочиняя кучу убедительных доводов, но зачем? Эти доводы настолько неуниверсальны, что рассыпаются уже на уровне "белорусского творчества" (ну реально, попробуйте оперировать своими контекстами и культурными кодами относительно хотя бы белорусской живописи, архитектуры, дизайна), а что уж говорить об еще более глобальном понятии - "культура"? Ну так как этими доводами можно мерять... ну хотя бы Михалка? Не будете же спорить, что он - многогранная личность? Вспомните хотя бы Сашу и Сирожу - это, по-вашему, какой дискурс?
Так что:
1. Да, я считаю, что контекст Ляписов - белорусский. Они живут (жили) на этой территории, учились в местных школах со всеми вытекающими обстоятельствами, варятся (варились) в местном котле и прекрасно ориентируются в ситуации. Мало того, они не пытаются это скрыть, а нередко это подчеркивают.
2. В Беларуси пануе современная белорусская культура. То, что вы полагаете, что она должна быть какой-то другой, более "белорусской", не отменяет этого факта.
да, жыву ў Беларусі.
ох. беларуская культура, культура беларусаў - цяжка сказаць так сходу
але на першы пагляд моцна аддае схаластыкай.
ё дзяржава. РБ. ага, тэротырыя. ок. напрыклад, час-прастора. да, дзейнасць. пэўная. скажам, культура атрымліваецца. і вось вы кажаце - здабыткі. я не спрачаюся. ёсць, напрыклад, Святлана Алексіевіч. яна прама кажа: я ўзрошчана расейскай культурай. Беларусь - геаграфія. дадае: геаграфія душы. і? беларуская пісьменніца? дужа сумняваюся. тут як раз застаецца голая, пустая і недарэччная геаграфія. вазьміце, запрыце Алексіевіч у Маскву - не зменіцца роўна нічога. з Ляпісамі складаней. але не з грунту.
ёсць такая катэгорыя - культурная традыцыя. вось там ніжэй Шум пытаецца: адкуль пачынаць адлік беларускага? у суасным, мадэрновым сэнсе - недзе ад 1891 г., ад Багушэвіча. тое, што было дагэтуль - належала польскай ды паціху знікаючай, як атавізм, літвінскай культурным традыцыям. разумееце? сёння ніхто не сумняецца: Станіслаў Манюшка - паляк, ён дзеяч польскай культуры. хоць жыў тут і нават напісаў нешта Дуніну-марцінкевіу. тое самае тычыцца, напрыклад, Рыпінскага. кніжка яго звалася "Беларусь", але сам ён не быў беларусам. прама так і піша ў прадмове. гэта кніжка - беларуская? не. напісаў яе паляк, напісаў дзеля палякаў і прысвяціў першаму селяніну, які будзе ўмець казаць па-польску. тутэйшаму селяніну, маю на ўвазе.
вы кажаце - занятак бесперспектыўны. фікцыя, дзей нічога не патраплю. я не прапаную, дарэы, спрачацца, хто больш-менш беларускі. давайце пазначаць хоць бы прыярытэты? я кіраваўся ў выпадку з Ляпісамі сваім даволі доўгім (у некага будзе больш, вядома) слуханнем на мяжы з пакланеннем. і іхныя трэкі вельмі рэдка калі мне ўяўляліся беларускімі. гэта цяпер яны парабіліся такімі дужа беларускімі, але сутнасць не зменіцца.
"ну реально, попробуйте оперировать своими контекстами и культурными кодами относительно хотя бы белорусской живописи, архитектуры, дизайна" а што тут пробаваць? бярыце ды аперыруйце. я проста нічога не ведаю пра беларускі дызайн, цьмяна ўяўляю жывапіс. а пра архітэктуры - тут вы дарма, я ў дамках. там гэта акурат найпрасцей, згадайце хоць бы срачкі вакол купалоў-цыбулінаў, якімі наша маці-царква пазасрала ўсё на свеце з таго,што дзівам засталося некранутым.
* * *
адно бачыцца вельмі яскрава: кожны пры сваім. ну і ладна
Лично мне не хочтелось я вступать в дискуссию, потому что автор сего текста не радикальных а взвешенных взглядов. Я с ними, конечно, не согласен, но спорить с пеной на губах не вижу смысла. Но как бы для поддержания разговора...
Во мне лично белорусской крови нет вообще. 25% польско-кацапской только. При этом я белорус во втором поколении. И таких примеров масса. Здесь не осталось белорусов, которые свою культуру веками несли в традициях и чуть ли не на генном уровне - в орнаментах, вышивке и народном устном и песенном творчестве. Потому что страна маленькая и там где нас не "смели и смешали" соседи - войны, чистки, миграции, там добила цивиллизация и глобализация. Поэтому никакого смысла нет собирать по крохам эту культуру по полуумным полесским бабкам... Это только в Сибири где-нибудь в поселениях староверов или на Севере русском могли сохраниться нетронутыми какие-то культурные коды. У нас - нет.
Да и вообще, мне трудно представить каким образом местные "сьвядомые" вычленяют - "вот это белорусское, а вот это - нет?". У каждого - своя точка отсчета. Кто-то от ВКЛ считает, кто-то от БНР, от 91-го и 94-го - есть такие... А мне это все непонятно. Точно так же как если бы недобитые апачи претендовали сейчас на то, чтобы называться настоящими американцами. А какие-нибудь инки или майя - бразильцами там или мексиканцами. Аналогии, кстати, уместны, поскольку разложение ВКЛ как-раз приходится на период начала колонизации Америки. Но нет, индейцам это и в голову не приходит - их завоевали более жизнеспособные народы и культуры, выстроили жизнь по собственному укладу. Прошли века. Поезд ушел. Теперь именно они - американцы, а не те кто все еще гниет в резервациях...
Гибель малых культур или их развитие - это все естественные культурные и исторические процессы и к ним надо относится как к данности. Естественный отбор. И если вы не хотите с ним мириться - вносите вклад в свою культуру - пишите лучшие стихи, снимайте лучшее кино иили музыку делайте лучшую - делайте свою культуру жизнеспособной... или просто боритесь с угнетателями при помощи коктейля Молотова... Иного пути нет. И эмоции на сайтах и форумах врядли помогут...